Ci scrive un nostro lettore titolando il suo scritto "Comunanze dimenticate". "Ho letto la tua missiva e i documenti allegati e sto preparando una risposta adeguata. Ribadisco che in linea di massima sono d'accordo con l'idea di autonomia dei beni comuni e della sua piena fruizione materiale e virtuale, dove qualsiasi ostacolo relativamente alle esigente dei cittadini a prescindere dalle poprie possibilità, che limiti la democraticità dell'istituto deve essere rismosso e combattuto. Intanto ti mando quella poesia di cui ti dicevo e che forse conoscerai, la trovo esemplare:

Quà sèmo nàdi e quà vurìssima murì’

Se pròpio ‘gnè la fàde

a fàcce campà’ mèjo,

lassàdece murì’

in pàdria nòstra

e nò stranièri a càsa d’àntri,

‘ndò che se pàrla strànio

n’àntra lìngua,

che mànco è nòstra.

PREGHIERA PER L’ULTIMO VIAGGIO

O Memè d’amòre accèso,

nùn t’avèssi mài offèso

o mìo caro e bòn Memè,

fa’ ‘sta gràzzia tòcca a tè.

O Memè, padròno spòdigo,

che cumàndi e fài da tè,

stà a sentì nòstra preghièra

che ‘sta gràzzia c’hài da fa’.

T’èl chiedèmo genuflèssi

co’ ‘na grànde compunziò’:

riòpre prèsto l’Ospedàle

‘ndò polèmo gì a murì.

Stèra chì, per bòna usànza,

ma Brunètti lo sfasciò,

se lo riòpri almànco ‘n po’

bàsta ècce un sòl bughètto

‘ndò j’amìchi salùdà’

prìma d’ùltimo respìro

dòbo avè’ tiràdo a fìne

pe’ ‘sto mòccolo smorcià’.

Què sarìa mò’ ‘sta manìa

de gì tùtti a Curinàldo

pe’ riceve la funziò’

de la sànta Estrèma Unziò’.

Sarìa bòno ànca l’abàde

a ‘mpartìcce assoluziò’

senza fàje concorrènza

pe’ assòlve sùa funziò’

da arciprète d’occorrènza

a cantà sècole sùa,

curinaldèse de cadènza,

che n’è prète de’ nuà’.

Nun ce piàce sentì a stà’

a cantà le sànte sècole

n’tèl dialètto lòra là,

che n’è lìngua pe’ nuà’.

Preferìmo fà all’antìga

pèl nostr’ùltimo viàggio

dòbo ‘l Bòrgo a gì d’angiù,

no al Burello a venì ‘nzù.

Nò a sentì’ rombà’ ‘l modòre

che se sfòrza a gì d’anzù

s’è più fàcile e velòce

da giù ‘l Borgo a pià’ d’angiù.

Costumàvene j’antìchi

de gì tùtti al Camposànto

cò’ accompàgno dej’amìchi

recitàndo l’oraziò’

pe’ pià’ tùtti l’indulgènza

dòbo sànta penitènza

còmo fa ‘gnì bòn cristià’

che l’abàde pòle dà.

Vòi mètte te, Memè,

s’è più gràn sudisfazziò’

salùdà parènti e amìghi

còl tirà l’ultìmo fiàdo

dòbo avè’ mandàdo in gòla

l’ària fìna del Girò’

e no quèlla a polentò’

che de fùme pàre pià’?

Ce tenèmo per daèro

a seguì’ bòne creànze

e nò a fàcce pià’ la smània

d’ògni nòva introduzziò’.

Làssa stà se la Regiò’

t’ìa dìtto a lo rovèrso

de fà’ còmo innovàzziò’

de negàcce a murì’ quà.

Mài s’è vìsta ‘sta sentènza

de dovè spatrià’ l’ morènte

pe’ portàllo a murì’ fòri

‘ndò che mòrti mài non ènne

quèlli nòstri d’ògni età,

mànco al tèmpo del cannò’,

che de bòtto ne fà tànto

ma de mòrti mànco ‘n pò’.

Nùn ce dì che adè’ è cambiàdo

e pe’ èssere modèrni

èmo a pià ‘na stràda nòva

e a Curinàldo èmo d’andà.

Là de màtti ènne tànti

ma me sà che ‘n’é cugì,

se nojà che sèmo bìrbi

pròprio là gìmo a murì.

Ce tenèmo a ‘sto paèse

che d’intorno ‘n c’hà l’uguàle:

è per nòi grànd’ambizziò’

de pudècce àlfin murì’.

Fàcce prèsto sta gràn gràzzia,

o Memè, padròno spòdigo,

de riaprìcce l’Ospedàle

senza stà’ a sentì Regiò’

che de tàsse vurìa fà

a pagàlle in quantità,

ma ‘ncè dà sudisfazziò’

de murì quà da nuà’.

O Memè d’amòre accèso,

nun t’avèssi mài offèso

o mìo caro e bòn Memè,

fa’ ‘sta gràzzia tòcca a tè.

A’mmene.

PÓRCA PALÈTTA, CIÁNNE FREGÁDI

“O Memè d’amòre accèso,

nùn t’avèssi mài offèso

o mìo càro e bòn Memè,

fa’ stà gràzzia stèra a tè”.

Ma Memè, ‘l padròno spòdigo

che stà’ guàsi a sbarellà’,

la preghièra ‘n’ha sentìda

e la gràzzia ‘ncè la fa’.

L’ìmo chièsto màne e sèra

l’Ospedàle sul Girò’

‘ndò polèmma gì a guarì

co’ ‘na gràn sudisfazziò.

Èmma piàdo òro colàdo

che daèro stèra a fà’

ògni còsa all’ammalàdo

pe’ curà’ quà da nuà’.

L’ìa mìsso ànca pe’ scrìtto

che pe’ lu’ èra prescrìtto

de salvà lo Spedalèo,

pù’ cià fàtto maramèo.

E piu’ gnènte cià lassàdo,

mànco n’òmbra de posciò’

che l’antìghi avìa donàdo,

còmo è scrìtto ‘nt’en pietrò’

ch’ànco c’è su pe’ l’ingrèsso

pe’ ‘rcordà’ a ‘gni bòn cristià’

chi pèl bène avìa promèrso

de lassà’ tùtto a nuà’.

Un dietr’àltro scrìtti stà’

tùtti quèlli che ‘ntè i sègoli

s’è levàdi ‘l pàn de bòcca

pe’ fa crèsce ‘l benefìzio

e pudècce ‘ssigurà’

‘n’avvenìre ai paesà’

e no fàlli tribbolà’

ma pudèlli quà cùrà’.

E no? Parìa vèra, s’èl dicèa,

che a lù j’avìa dìtto

ùno ch’èra pròpio addètto

a giù l’ùlse a sministrà’

e dicìa che j’ìa pùr mòstro

ànca l’àtto co’ su scrìtto

ògni còsa a favòr nòstro

e l’Ospedàle lassà’ rìtto.

Tànt’è vèra ch’ogni giòrno

c’èra chi giù pe’ la piàzza

stèra sèmpre a garantì’

ch’èra fàtta, o giù de lì.

Parìa strània ‘sta manìa

che dicìà jì sfegadàdi

pe’ zittà’ chi s’è ‘zzardàdi

a fà’ “Bùuh o frustovìa”.

Chi parèa nun ce credècce,

venìa prèso sòtta bràccio

pe’ gì’ a fà, còmo ‘ntrà amìchi,

‘na biùda drèndo al bàr

e pù a fòrza d’argumènti

l’ cunvincèane a penzà’

ch’èra lù’ dei miscredènti

e nò lòra a bugiardà’.

E sci tànto ‘ncè credèa

el chiappàvene tre o quàttro

tùtti assième de n’idèa,

‘ntrà ‘n bicchièro e pùre n’àntro,

argiràvene ‘gnì còsa

fìno a quàndo, a pèra mèzza,

frastornàvene ‘l tapìno

a convìncelo ben bè.

Oppùro lù’, dicìa quà e là,

che cìa lù’ giust’entradùra

cò’ i cumpàgni a la Regiò’

‘ndò gìa lù’ a ‘rcumandà’.

Fèra guàsi cumpassiò’

a sentìllo ‘ssigurà’

che salvàa tùtto pe’ nò’

Ospedàle del Girò’.

Ma scuprìmo sòlo adè’

ch’èra sòlo ‘na gràn fìnta

e la pàppa èra ‘ccordàda

‘ntrà de lòra e nò a nuà.

N’èra vèra ‘sta prumèrsa

che servìa pe’ pià’ più vòdi

sòlo in tèmpo d’elezziòni

e pù’ dòbo da scordà’.

Sènza tànto controvèrso

la rinùncia andò’ a firmà,

pròpio lù’ ch’avìa prumèrso

de salvà l’èrr’èsse à.

E adè’ quav’èmo a fà,

se ce chiùdene gnigò’

e più gnènte armàne quà

mànco pe’ ‘na compassiò’?

Sènza ‘n brèccolo de lètto

lassarànne sul Girò’,

preg‘ndò che stèra da ‘na vìda,

l’Ospedàle de nuà’.

Pòrca palètta, ciànne fregàdi,

ciànn fregàdi per daèro,

ma ‘ntrà n’ànno vedarèmo

de fregàlli ànca nuà".

E' pur vero che si tratta di poesie dialettali di qualche anno fa (http://www.ccpo.it/comunita/montenovonostro/24389-ostra-vetere-qua-semo-nadi-e-qua-vurissima-muri), (http://www.ccpo.it/comunita/montenovonostro/38935-ostra-vetere-porca-paletta-cianne-fregadi), ma sono comunque simpatiche e attuali. Non ci rimane che ringraziare il nostro lettore.

da montenovonostro